Topic outline

  • Βιβλίο Μαθητή

  • Τεύχος Εσωτερικών Εκδόσεων

  • Βαθμοί Τεστ & Διαγωνισμάτων 2023-2024

  • Εισαγωγή

    Σύντομη εισαγωγή για την Ελένη του Ευριπίδη (για τα σχετικά µε τη δραµατική ποίηση


    και τον τραγικό ποιητή οι µαθητές τα προσεγγίζουν µέσα από την Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Γραµµατείας).

    Πρώτα, µέσα από µια άµεση αφήγηση μεταφερόμαστε νοερά στην αρχαία Αθήνα την εποχή που διδάχθηκε η Ελένη. Στη συνέχεια, µε ένα χρονικό άλµα, μεταφερόμαστε στο σήµερα και σε µια σύγχρονη παράσταση της Ελένης. Επιπλέον, µέσα από ένα «Πρόγραµµα σύγχρονης παράστασης», πληροφορούμαστε την υπόθεση του έργου. 
    Παράλληλα, δίνονται µε συνοπτικό τρόπο οι αναγκαίες πληροφορίες (ιστορικό και πνευµατικό πλαίσιο του έργου, ο µύθος της Ελένης και της Ελένης του Ευριπίδη, η παράσταση της Ελένης).
  • O ΠΡΟΛΟΓΟΣ

    H Eλένη και το­ είδωλ­­ό­ της­
    «Καὶ δοκεῖ μ’ ἔχειν, κενὴν δόκησι­ν, οὐκ ἔχων»


    (στ. 35-36, μτφρ. στ. 42-43)

    ΠΛΟΚΗ

    • Η προϊστορία της δράσης
    • Το παρόν της Ελένης
    • Ο ερχομός του Τεύκρου
    • Τα νέα από την Ελλάδα και την Τροία

    ΘΕΜΑΤΑ

    • Η «καινή» Ελένη του Ευριπίδη
    • Η τραγική θέση των ηρώων
    • Το «είναι» και το «φαίνεσθαι»
    • Οι νικητές: θύματα του πολέμου

     

    Βασικοί Όροι: πρόλογος, είδωλο, Τεύκρος, Ελλάδα, Τροία
  • H ΠΑΡΟΔΟΣ

    Ο θρήνος για την αδυσώπ­ητη μοίρα


    «Αἰών δυσαίων τις ἔλαχεν ἔλαχεν»
    (στ. 213-214, μτφρ. στ. 246)

    ΠΛΟΚΗ
    ­

    • Η απόφαση της Ελένης
    • Η πρόταση του Χορού

    ΘΕΜΑΤΑ

    • Το λυρικό στοιχείο
    • Άτομο και ομάδα: Ηρωίδα και Χορός
    • Η τραγικότητα
    • Η επιθυμία φυγής από την πραγματικότητα
    Βασικοί όροι: πάροδος, θρήνος, μοίρα,
  • Α ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

    Από κατακτητής της­ Τροί­ας έν­ας ρακένδυτος ναυαγός


    «Καὶ νῦν τάλας ναυαγὸς ἀπολέσας φίλους ἐξέπεσον ἐς γῆν τήνδε»


    (στ. 408-409, μτφρ. στ. 465-466)

    ΠΛΟΚΗ 

    • Η εμφάνιση του πολύτιμου Συντρόφου
    • Οι πληροφορίες της Γερόντισσας

    ΘΕΜΑΤΑ

    • Ο Μενέλαος: τραγικός ήρωας ή κωμική φιγούρα
    • Η απομυθοποίηση των ηρώων
    • Είναι και Φαίνεσθαι
    Βασικοί Όροι: Α επεισόδιο, κατακτητής, Τροία, ναυαγός, Μενέλαος, γερόντισσα
  • ΕΠΙΠΑΡΟΔΟΣ - Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

    Από την αναγνώριση στο σχέδιο απόδρασης


    «Οὐδείς ποτ’ ηὐτύχησεν ἔκδικος γεγὼς, ἐν τῷ δικαίῳ δ’ ἐλπίδες σωτηρίας»
    (στ. 1030-1031, μτφρ. στ. 1138-1139)­

    ΠΛΟΚΗ 

    • Η αναγνώριση των δύο συζύγων
    • Η αναζήτηση της σωτηρίας
    • Το δίλημμα και η απόφαση της Θεονόης
    • Το σχέδιο απόδρασης

    ΘΕΜΑΤΑ

    • Είναι– Φαίνεσθαι
    • Το απροσδόκητο
    • Θεοί – Τύχη – Άνθρωπος
    • Η δικαιοσύνη και η ευσέβεια
    • Ο δόλος ως μέσο σωτηρίας
    Βασικοί Όροι: επιπάροδος, Β επεισόδιο, απόδραση, σύζυγοι, σωτηρία, δίλημμα, Θεονόη
  • Α ΣΤΑΣΙΜΟ

    Η ματαιότητα του πολέμου και η ανεξερεύνητη βούληση των θεών
    «Ἄφρονες ὅσοι τάς ἀρετάς πολέμῳ λόγχαισί τ’ ἀλκαίου δορός κτᾶσθε»


    (στ. 1151-1152, μτφρ. στ. 1270-1272)

    ΠΛΟΚΗ 
    -

    ΘΕΜΑΤΑ

    • H φύση και ο ρόλος των θεών­
    • O πόλεµος
    Βασικοί Όροι:

    Α στάσιμο, πόλεμος, βούληση, θεοί

  • Γ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

    Aπό την επινόηση του σχεδίου απόδρασης ­στην εφαρμογή του


    «Ἀλλ’, ὡς ἔοικε, πάντα διαπεπραγμένα ηὕρηκα»
    (στ. 1178, μτφρ. στ. 1299)­

    ΠΛΟΚΗ

    • H εμφάνιση του Θεοκλύμενου
    • H εξύφανση του δόλου
    • H εξαπάτηση του Θεοκλύμενου

    ΘEMATA

    • O δόλος
    • Είναι και φαίνεσθαι
    • Γνώση και άγνοια
    • H καινή Ελένη - η Ελένη της παράδοσης
    • Τραγωδία ή τραγικωμωδία
    Βασικοί Όροι: Γ επεισόδιο, Θεοκλύμενος, δόλος, εξαπάτηση, απόδραση
  • Β ΣΤΑΣΙΜΟ

    Mέσα από την ανατροπή η­ αποκατάσταση της ισορροπίας«Γέλασεν δὲ θεὰ δέξατό τ’ ἐς χέρας βαρύβρομον αὐλὸν»
    (στ. 1349-1351, μτφρ. στ. 1479-1482)

    ΠΛOKH

    ΘEMATA

    • O μύθος της Περσεφόνης
    • Λατρευτικές τελετές και σύμβολα
    • O ρόλος της τέχνης
    Βασικοί Όροι: Β στάσιμο, ανατροπή, ισορροπία, Περσεφόνη, λατρευτικές τελετές
  • Δ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

    H ολοκλήρωση της μη­χανής σωτηρίας


    «Ἥδ’ ἡμέρα σοι τὴν ἐμὴν δείξει χάριν»
    (στ. 1420, μτφρ. στ. 1557)­

    ΠΛΟΚΗ

    • Οι ειδήσεις από το παλάτι
    • Τα τελευταία εμπόδια
    • Η επίκληση στους θεούς

    ΘΕΜΑΤΑ

    • Η αξιοποίηση του φαίνεσθαι
    • Έλληνες και «Βάρβαροι»:Εμείς και οι άλλοι
    • Το τραγικό, το κωμικό και το ρομαντικό
    Βασικοί Όροι: Δ επεισόδιο, μηχανή σωτηρίας, παλάτι, εμπόδια, επίκληση, θεοί
  • Γ ΣΤΑΣΙΜΟ

    Oι ευχές του Xορού­


    «Ὦ πταναὶ δολιχαύχενες [...] καρύξατ’ ἀγγελίαν»
    (στ. 1486 [...] 1491, μτφρ. στ. 1629 [...] 1634)

    ΠΛΟΚΗ    ­
    -

    ΘΕΜΑΤΑ

    • Το λυρικό τραγούδι
    • Επιθυμία φυγής
    • Ταξίδι με τη φαντασία
    Βασικοί Όροι: Γ στάσιμο, ευχές, Χορός, φυγή
  • ΕΞΟΔΟΣ

    Έτσι τελειώνει αυτή η ιστορία­
    «Ἑλένη [...] βέβηκ’ ἔξω χθονὸς»
    (στ. 1515, μτφρ. στ. 1657)­

    ΠΛΟΚΗ

    • H αναγγελία της επιτυχίας του σχεδίου απόδρασης
    • Η οργή του Θεοκλύμενου
    • Η παρέμβαση των Διόσκουρων κι «από μηχανής θεών»

    ΘΕΜΑΤΑ

    • Οι ήρωές μας
    • Φρόνηση και Δίκαιο
    • Στερεότυπες αντιλήψεις
    • Παράγοντες καθοριστικοί της ανθρώπινης ζωής
    • Η έξοδος
    Βασικοί Όροι: έξοδος, επιτυχία, απόδραση, Θεοκλύμενος, οργή, παρέμβαση, Διόσκουροι, από μηχανής θεοί
  • ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΛΕΞΙΚΟ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ - ΠΙΝΑΚΑΣ ΟΡΩΝ

    Στο τέλος του βιβλίου, παρατίθενται οι ανακεφαλαιωτικές ερωτήσεις για το

    σύνολο του έργου.

    Επιπλέον, εν είδει παραρτήµατος, υπάρχουν δύο λεξικά: 
    α. Στο Λεξικό Προσώπων της Mυθολογίας οι µαθητές θα βρουν περισσότερες πληροφορίες για τα µυθικά πρόσωπα που αναφέρονται στην τραγωδία. 
    β. Στο Λεξικό Όρων της Aρχαίας Eλληνικής Tραγωδίας δίνονται σύντοµοι ορισµοί για όρους που έχουν σχέση µε το αρχαίο θέατρο και αναφέρονται στο βιβλίο.